انقلاب مشروطیت ؛ موانع و مشکلات

انقلاب مشروطیت با هدف برقراری حکومت قانون و رها کردن کشور از چنگاستبداد داخلی و سلطهٔ خارجی شکل گرفت. مردم امیدوار بودند که با پیروزی اینانقلاب، زمینه برای ایجاد امنیت، عدالت، آزادی، رونق اقتصادی و رفاه عمومی فراهمشود اما حکومت مشروطه از همان ابتدای پیروزی با مسائل و مشکلات مختلف داخلی
و خارجی رو به رو شد و هدف های اصلی آن تحقق نیافت.

الف) مخالفت طرفداران حکومت استبدادی: 

مظفرالدین شاه مدت کوتاهی پس ازصدور فرمان مشروطه درگذشت. محمدعل یشاه، جانشین او، پادشاهی مستبد بود. او باپشتیبانی دولت روسیه و حمایت مستبدان داخلی، تصمیم گرفت حکومت نوپای مشروطه
را نابود سازد و نظام پادشاهی استبدادی را دوباره برقرار کند. پس از چند ماه اختلاف ودرگیری، به دستور محمدعل یشاه مجلس به توپ بسته شد و منحل گردید.

مجاهدان مشروط هخواه در تبریز به رهبری ستارخا نو باقرخا ندر برابر حکومت
استبدادی محمدعل یشاه به پا خاستند. علمای مشروط هخواه نجف نیز آنان را به مقاومت در برابر شاه مستبد دعوت کردند. طرف داران مشروطهدر گیلان و اصفهان با مشاهده ایستادگی مردم تبریز، روحیه گرفتند و راهی پایتخت شدند. آنها پس از فتح تهران، محمدعل یشاه را برکنارکردند و پسر خردسالش، احمدمیرزا، را به جانشینی او برگزیدند.

 

ب) اختلاف و دودستگی میان مشروطه خواهان:  هنوز جوهر فرمان مشروطهخشک نشده بود که زمزمهٔ اختلاف در میان رهبران مشروطه به گوش رسید. آیت اللّٰه شیخفضل اللّٰه نور یکه در آغاز پشتیبان مشروطه بود، به انتقاد از آن پرداخت. وی معتقد بودافرادی که رهبری انقلاب را به دست گرفت هاند، به اسلام اعتقادی ندارند و می خواهند افکار وفرهنگ کشورهای اروپایی را در ایران گسترش دهند. منظور او برخی از روشنفکران بودند
که در تقلید از اروپاییان زیاده روی م یکردند. به تدریج، اختلافات شیخ فضل اللّٰه و هم فکرانشبا مشروط هخواهان به تدریج بیشتر شد. سرانجام برخی از مشروطه خواهان بعد از برکناریمحمدعلی شاه، با فرصت طلبی شیخ را به اتهام مخالفت با نظام مشروطه محاکمه کردند و بهشهادت رساندند. شهادت مجتهد معروف پایتخت، تأثیر نامطلوبی بر اوضاع ایران داشت وموجب اختلاف و دشمنی بیشتر در داخل کشور شد.

 

پ) افزایش دخالت های خارجی:

هم مزمان با وقوعانقلاب مشروطیت در ایران، آلمان و متحدانش، یعنی ایتالیا،
اتریش و مجارستان، به یک قدرت بزرگ اروپایی تبدیلشده و در صدد دس تاندازی بر مستعمرات دیگر کشورها
بودند. انگلستان و روسیه برای مقابله با قدرت روزافزونآلمان و متحدانش، تصمیم گرفتند به اختلا فهای خود پایاندهند و به جای رقابت، با یکدیگر همکاری کنند. به همیندلیل، این دو کشور طی قرارداد 1907 ایران را میان خود تقسیم کردند . پس از آن، روسیه با خیالی آسوده در امورداخلی ایران مداخله می کرد و اجازه نمی داد که دولت ومجلس اوضاع آشفتهٔ کشور را سر و سامان دهند. علاوه براین، نیروهای روسیه وارد خاک ایران شدند. آنها در تبریزتعدادی از مشروط هخواهان را کشتند و در مشهد نیزحرم امام رضا را به گلوله بستند.

 

ت) وقوع جنگ جهانی اول:

جنگ جهانی اوّل در سال1914 م/ 1293 ش آغاز شد. در یک سوی این جنگ، کشورهایآلمان، ایتالیا، اتریش و مجارستان و عثمانی قرار داشتند که به متحدینمعروف بودند و در سوی دیگر آن، انگلستان، روسیه و فرانسه بودندکه به متفقی نمشهور شدند؛ در اواخر جنگ، آمریکا نیز به متفقینپیوست. جنگ جهانی اوّل پس از چهار سال با پیروزی متفقین بهپایان رسید. بر اثر این جنگ، میلیون ها نفر کشته، زخمی و آواره شدند و خسارت ها و ویرانی های زیادی به بار آمد.

دولت ایران در ابتدای جنگ جهانی اوّل بی طرفی کامل خودرا اعلام کرد اما انگلستان، روسیه و عثمانی این بی طرفی را نادیدهگرفتند و نیروهای خود را وارد ایران کردند. پس از آن، برخی مناطقایران صحنهٔ نبرد نیروهای روسیه و انگلستان با قوای عثمانی شد.در برخی از نواحی ایران مانند بوشهر، فارس و خوزستان، نیروهای
مردمی از جمله عشایر غیور به مقابله با قوای اشغالگر انگلیسیبرخاستند. دلیرمردان تنگستانی به فرماندهی رئیسعلی دلوار ی با ایثارجان خویش ضربهٔ سنگینی به اشغالگران وارد آوردند.
جنگ جهانی اوّل موجب بی ثباتی و آشفتگی بیشتر اوضاع ایران شد. به دلیل حضور نیروهای اشغالگر و درگیری های نظامی،دولت مرکزی به نهایت ضعف و درماندگی رسید و تسلط خود را برامور کشور از دست داد. نافرمانی و سرپیچی از فرمان دولت مرکزیگسترش یافت و امنیت و آسایش مردم از بین رفت. در آن سال ها،

ایرانیان دچار بلایا و مصیبت های بزرگی مانند قحطی، فقر، گرسنگیو شیوع بیمار یهای واگیردار شدند و افراد زیادی جان خود را ازدست دادند.


نوشته شده در 19 آذر 1395ساعت 18:26 توسط عسل بویراحمدی|

موفقیت نهضت تنباکو و در پی آن، قتل ناصرالدین شاه به دست میرزا رضا کرمانی، انگیزه و ارادهٔ مردم را برای مبارزه با استبدادو سلطهٔ خارجی دوچندان کرد. مظفرالدی نشاه، فرمانروایی نرم خو و ناتوان بود. در دورهٔ پادشاهی او، سوءاستفاده و ستمگری مأمورانحکومت و دخالت بیگانگان در امور کشور ادامه یافت و بر خشم و نارضایتی مردم افزود. در آن زمان، دو نفر از روحانیان مشهورتهران، آیت اللّٰه سید محمد طباطبایی و آیت اللّٰه سید عبداللّٰه بهبهانی، انجمنی از آزادی خواهان تشکیل دادند و به فکر ایجاد تغییراتی بهنفع مردم افتادند.

در این زمان، شرایط و علل بروز انقلاب مشروطیت، فراهم بود و وقوع چند حادثه نیز به آن سرعت بخشید. یکی از مهم تریناین حوادث، ماجرای به چوب بستن بازرگانان بود. عین الدوله، صدراعظم مستبد، برای ترساندن مخالفان و جلوگیری از گسترشاعترا ضها، تعدادی از بازرگانان را به بهانهٔ گران شدن قند به چوب بست. به دنبال این واقعه، بازار بسته شد و گروهی از علما به رهبریآیت اللّٰه طباطبایی به نشانهٔ اعتراض از تهران به ری مهاجرت کردند و در حرم حضرت شاه عبدالعظیم بَست نشستند٭. مهم ترین خواستهٔ آنان، تأسیس عدال تخانه برای رسیدگی به شکایت ها ی مردم بود.

مظفرالدی نشاه قول داد که به خواسته های مهاجران رسیدگی کند و آنان با احترام به پایتخت بازگشتند اما چون حکومت قاجاربه وعده های خود عمل نکرد، اعترا ضهای مردمی دوباره شروع شد. در جریان این اعتراض ها، طلبهٔ جوانی به نام سیدعبدالحمی دبهشهادت رسید و درنتیجه، تعدادی از علما این بار به نشانهٔ اعتراض به قم مهاجرت کردند. ه مزمان، تعدادی از مردم تهران در اعتراضبه حکومت قاجار در سفارت انگلستان بَست نشستند. از جمله خواسته های معترضان، تأسیس عدالت خانه و تشکیل مجلس شورا بود.علاوه بر علما و روشنفکران که رهبری انقلاب مشروطیت را عهده دار بودند، گروه ها و قشرهای اجتماعی مختلف مانند تجار،
پیش هوران و کارگران نیز در این انقلاب نقش مؤثری داشتند.

سرانجام، مظفرالدین شاه تسلیم خواسته های ملت شد و در 14 مرداد 1285 ش. فرمان مشروطه را صادر کرد. پس از آن، مجلسشورای ملی تشکیل شد و قانون اساسی مشروطه نیز با عجله تدوین و تصویب گردید.

نوشته شده در 19 آذر 1395ساعت 18:26 توسط عسل بویراحمدی|

انقلاب مشروطیت جنبشی سیاسی اجتماعی بود که در دورهٔ حکومت مظفرالدین شاه در ایران رخ داد و به دنبال آن، نظامپادشاهی مشروطه جایگزین نظام پادشاهی استبدادی شد. نظام پادشاهی استبدادی، حکومتی است که در آن، پادشاه از قدرت و اختیاراتفراوانی برخوردار است و براساس میل و ارادهٔ خود حکومت م یکند. به عبارت دیگر، ادارهٔ کشور تابع هیچ قانونی نیست و خواستپادشاه حکم قانون را دارد. در مقابل، نظام پادشاهی مشروطه نوعی از حکومت است که در آن قدرت و اختیارات پادشاه بر اساس قانونمحدود می شود و ادارهٔ کشور در اختیار نهادهایی مانند مجلس شورا و هیئت وزیران (دولت) قرار می گیرد.

نوشته شده در 19 آذر 1395ساعت 18:26 توسط عسل بویراحمدی|

الف) زمینه های سیاسی و اقتصادی:

به دلیل عقب ماندگی ایران و ناتوانی حکومت قاجار در برابر روسیه و انگلستان سرزمین های پهناوری از خاک کشور ما جدا شدند. از سوی دیگر واگذاری امتیازهای بسیاری به انگلیس ها و روس ها علاوه بر اینکه باعث تسلط بیگانگان بر منابع ثروت اقتصادی کشور شد ضربه ی شدیدی به صنعت ؛ کشاورزی و بازرگانی ایران وارد کرد و بیکاری در سراسر کشور گسترش یافت.                        در این دوره با وجود فقر و بیکاری مردم ماموران مالیاتی حکومت با بی رحمی از آنها مالیات طلب می کردند.

 

 

 

 

ب) زمینه های فکری و فرهنگی: عوامل فکری و فرهنگی نقش مهی در وقوع انقلاب مشروطه داشتند.

1- داخلی: آموزه های دین اسلام و مذهب شیعه مردم را به مبارزه با ظلم و تلاش برای برقراری عدالت فرا می خواند. مردم مسلمان ایران با درس گرفتن از قیام امام حسین (ع) و واقعه کربلا همواره آماده بودند که در برابر ظلم و بی عدالتی بایستند.

 

2-خارجی: یکی دیگر از علل مهم انقلاب مشروطه آشنایی ایرانیان با افکار و دستاوردهای تمدن جدید اروپا بود. هم زمان با تاسیس حکومت قاجار انقلاب ؛ انقلاب کبیر فرانسه رخ داد. این انقلاب باعث گسترش اندیشه ی آزادی خواهی و حکومت مشروطه در سراسر اروپا شد.در نتیجه عده ای از ایرانیان که در جست و جوی دلایل عقب ماندگی ایران و پیشرفت کشورهای اروپایی بودند متوجه نظام مشروطه و حکومت قانونمند در آن کشورها شدند. آنان سرانجام به این نتیجه رسیدند که ایران نیز با داشتن حکومت مشروطه می تواند در مسیر پیشرفت و ترقی قرار گیرد.این عده که اغلب تحصیل کردگان اروپا و مدرسه ی دارالفنون بودند و به روشنفکران معروف شدند تلاش می کردند که از ظریف کتاب و روزنامه مردم را با محاسن حکومت قانون( حکومت مشروطه) و معایب حکومت استبدادی آشنا کنند.

نوشته شده در 19 آذر 1395ساعت 18:26 توسط عسل بویراحمدی|



      قالب ساز آنلاین